|
Parafia Luszowice leży w powiecie dąbrowskim, na terenie Kotliny
Sandomierskiej, należy zaś do dekanatu Tarnów - Północ. Do końca XIII
wieku powiat dąbrowski pokrywały puszcze jodłowe i bukowe. Sama nazwa
miejscowości pochodzi prawdopodobnie od pierwszego mieszkańca tych
ziem, który miał mieć na imię Lusz! Rodzina Lusza się rozrastała i
powstała osada – Luszowice, pierwotnie w tej części wsi, którą nazywamy
dziś Stara Wieś.
|
|
W 1386 roku przeszły Luszowice z rąk królewskich do posiadłości
Tarnowskich, herbu Leliwa, a od nich w I połowie XVI wieku drogą
koligacji rodzinnych do Tarłów, herbu Topór. Do utworzenia klucza
luszowickiego doszło w wyniku podziału rodzinnego z 1665 roku, kiedy to
Zygmuntowi Tarle dostały się Luszowice z Lipinami. W kluczu luszowickim
powstały nowe wsie: Jeziorki i Kąty. W I połowie XVIII wieku po Tarłach
dobra te objęli skoligaceni z nimi Przebendowscy.
|
|
W 1686 roku dzięki staraniom właściciela, Zygmunta Tarło, utworzono parafię w Luszowicach, która weszła w skład dekanatu tarnowskiego. Parafia w 1749 roku posiadała 988 mieszkańców.
Oprócz katolików już wtedy w Luszowicach mieszkali Żydzi. Kolejni
właściciele Luszowic zapisywali proboszczom i ziemię i dziesięcinę na
utrzymanie parafii a przede wszystkim Kościoła.
|
|
|
|
Pierwszy Kościół w Luszowicach to kaplica murowana ufundowana przez
Zygmunta Tarłe, której podziemia miały być grobowcem dziedzica. Według
legendy Kościół miał zostać wzniesiony w innym miejscu, ale woły, które
ciągły wozy z kamieniem na budowę zatrzymały się na górce i nie ruszyły
już dalej mimo wysiłków woźniców. Uznano to za znak od Boga, że to tu
ma powstać świątynia. Za posługi ks. Franciszka Kowalskiego 26
października 1687 kaplica została konsekrowana przez Biskupa
Krakowskiego Jana Małachowskiego i jako Patrona obrano dla niej św.
Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny. Szybko się okazało, że
piękna i bogato uposażona kaplica jest za ciasna dla ludzi z trzech wsi
Luszowic, Symkowa i Lipin, toteż dobudowano do tej kaplicy drewnianą
część kościoła.
|
Budowę obecnego Kościoła rozpoczął jeszcze ks. Mucha w 1913. Jest to
świątynia neobarokowa, z barkową kaplicą z cegły z użyciem kamienia,
otynkowany, kryty blachą. Wzniesiony na planie krzyża z przylegającą od
wschodu do prezbiterium kaplicą (dawniej grobową Tarłów ) zbudowaną na
planie elipsy. Przy prezbiterium od strony południowej znajduje się
zakrystia, od strony przy korpusie fasada dwuwiekowa. Wnętrze nakryte
jest sklepieniami, rozczłonkowanymi pilastrami i gzymsem. W
skrzyżowaniu ramion korpusu i kaplicy są kopuły. Na zewnątrz podziały
pilastrowe, w kaplicy znajduj ą się okna koliste. Wieże są podzielone
gzymsami na trzy nierównej wysokości kondygnacje nakryte hełmami
kopulastymi ze ślepymi latarniami. Dachy siodłowe nad skrzyżowaniem
korpusu i kaplicą kopuły z latarniami. Detal architektoniczny przede
wszystkim neobarokowy. Zygmunt Tarło wyposażył kościół w naczynia
liturgiczne i sprzęt oraz ufundował trzy dzwony, z których jeden
zachował się do dziś i umieszczony jest w nowej dzwonnicy. Kościół ten
konsekrował 3 września 1919 roku ks. biskup Leon Wałęga.
